Günümüzde dünyanın pek çok ülkesinden yatırım yoluyla kalıcı oturma izni hatta vatandaşlık almak mümkün. Yapacağınız sermaye veya gayrimenkul yatırımı ile Golden Visa sahibi olarak başka bir ülkede yakın aile fertlerinizle beraber tıpkı o ülkenin bir vatandaşı gibi sağlık ve eğitim hizmetlerinden yararlanarak yaşayabilirsiniz. Güvenli, demokratik ve yüksek hayat standartlarında yaşamak denince akla ilk gelen Avrupa ülkelerinden bazıları da yatırım ile Golden Visa imkânı sunuyor. Bu yazıda dördü de Avrupa Birliği ve Schengen Bölgesi üyesi olan Portekiz, Malta, Yunanistan ve İ貹Բⲹ’da yatırım yaparak daimi oturma izni almanın yollarından ve her ülkenin kendine özgü koşullarından ve getirilerinden bahsedeceğiz.
Yatırım yoluyla oturma izni almayı planlarken her ülkenin şartlarının ve sağladığı imkânların birbirlerinden çok farklı olduğunu akılda tutmak ve sizin bireysel ihtiyaçlarınız ışığında tercih yapmanız çok önemli. Bu yazının konusu olan dört ülkenin de ortak olarak sunduğu bir imkân Schengen Bölgesinde vize gerekliliği ve hatta pasaport kontrolü olmadan özgür seyahat edebilmeniz. Ama bunun dışında her ülkenin oturma iznine başvurabilmek için şart koştuğu yatırım türü ve değeri farklılık gösteriyor. Ayrıca geçici oturma izninden daimi oturma iznine ve daimi oturma izninden vatandaşlığa geçiş olanakları da ülkeden ülkeye değişiyor.
Portekiz ve İ貹Բⲹ gibi bazı ülkeler daimi oturma izni vermeden önce aşamalı geçici oturma izinleri ile her yıl belli bir sayıda günü ülke içinde geçirmenizi zorunlu kılarken, Malta ve Yunanistan gibi ülkelerde doğrudan daimi oturma izni alıp bu ülkelere hiç gitmeden de oturma izninizi senelerce koruyabiliyorsunuz. Fakat aşamalı da olsa İ貹Բⲹ ya da Portekiz yatırım yoluyla elde ettiğiniz Golden Visa’dan vatandaşlığa doğru bir yol sunarken, Yunanistan daha kolay daimi oturma izni vermesine rağmen vatandaşlık başvurusunda yaptığınız yatırımdan dolayı bir kolaylık sağlamıyor.
Eğer önceliğiniz kısa sürede kâr elde edeceğiniz bir yatırım yapmak ve ileride gerektiğinde sığınabileceğiniz ama sürekli yaşamayı düşünmediğiniz güvenli bir limana sahip olmak ise sizin için Malta’ya yatırım yapmak Portekiz’den çok daha iyi bir seçenek olabilir. Öte yandan yatırımı bir Avrupa ülkesine yerleşmek ve çocuklarınıza daha kaliteli bir eğitim imkânı sunmak için araç olarak kullanıyorsanız Portekiz, Malta’dan çok daha cazip olabilir.
Portekiz
Portekiz’de oturma izni edinmek için pek çok farklı gayrimenkul ve sermaye yatırımı seçeneği mevcut. Gayrimenkul yatırımı seçeneklerinden ilki en az 500,000 Euro değerinde gayrimenkul satın almak. Ortaklarının her birinin yukarıda belirtilen meblağ kadar yatırım yapması koşuluyla ortak mülkiyet ile alınan gayrimenkuller de oturma izni başvurusu için geçerli oluyor. İkinci olarak yaşı otuzu geçen veya kentsel yenileme bölgelerinde bulunan gayrimenkullerin mülkiyeti ve onarımı için toplamda en az 350,000 Euro yatırmak da bir seçenek.
Sermaye yatırımı açısından en doğrudan yatırım yolu, Portekiz Finans Enstitüsüne 1,5 milyon Euro değerinde hesap açmak veya Portekiz devletine yine aynı meblağda kredi vermek. Şayet finansal açıdan biraz daha büyük risk alıp yatırımınızın kâr potansiyelini arttırmayı takip edebileceğiniz başka sermaye yatırımı seçenekleri de mevcut. Küçük veya orta büyüklükteki şirketlerin sermayeleştirilmesi için en az 350,000 Euro olmak koşuluyla sermaye yatırımı yapabilir ve aynı değer hisse senedi alabilirsiniz. Yine en az 350,000 Euro yatırım yoluyla Portekiz merkezli bir ticaret topluğu kurarak ve beraberinde 5 iş pozisyonu açarak oturma iznine başvurma hakkı kazanabilirsiniz. Benzer şekilde hâlihazırda mevcut olan Portekiz merkezli ticari şirketlerden birinin hisse sermayesine yine 350,000 Euro değerinde yatırım yaparak en az 5 yeni iş pozisyonu açmayı veya mevcut 5 pozisyonun korunumunu sağlamayı da bir seçenek olarak düşünebilirsiniz.
Hiçbir minimum meblağa bağlı kalmaksızın 10 yeni iş pozisyonu yaratmak da yine oturma iznine başvurabilmek için yeterli. Portekiz bazlı bilimsel araştırmalara 500,000 Euro veya kültür-sanat projelerine 250,000 Euro değerinde kaynak sağlamak da Portekiz’in sunduğu diğer iki yatırım seçeneği.
Yukarıdaki yatırımlardan en az birini gerçekleştirdikten sonra, Portekiz Golden Visa programına başvuru hakkınız oluyor. Portekiz Golden Visa programı geçici oturma izni ile başlayan daimi oturma izni ya da vatandaşlığa giden aşamalı program sunuyor. Bir sene, iki sene ve ardından tekrar iki sene şeklinde üç aşamalı olarak 5 sene Portekiz’de geçici oturma izninizi yeniledikten sonra daimi oturma iznine başvurabiliyorsunuz. Bütün bu 5 sene süresince ortalama olarak her yılın 7 gününü Portekiz’de geçirmeniz bekleniyor. Şayet daimi oturma izni başvurusunda bulunursanız bir senenin ardından, yani beşinci yılın sonunda, Portekiz vatandaşlığına başvurabilirsiniz. Portekiz Golden Visası da yine birinci dereceden aile üyelerinizin sizinle beraber oturma izni almasına izin veriyor.
Malta
Malta Avrupa’da oturma iznine sahip olmak için oldukça kolay bir seçenek. Yıllık en az 100,000 Euro geliri veya en az 500,000 Euro değerinde mal varlığı olan her Schengen Bölgesi ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği dışında kalan ülke vatandaşı sermaye veya gayrimenkul yatırımı ile Malta’da daimi oturma iznine başvurabiliyor. Sermaye yoluyla yatırım yapmayı düşünüyorsanız Malta devletinden 250,000 Euro değerinde bir hisse senedi almanız yeterli. Gayrimenkul yatırımları için ise hem satın alma hem de en az 5 yıllık kiralama yoluyla Golden Visa başvurusunda bulunabilirsiniz. Kuzey Malta için en az 320,000 Euro değerinde gayrimenkul alımı veya yıllık 12,000 Euro değerinde kiralama işlemi gerekirken, Güney Malta için minimum satın alım fiyatı 270,000 Euro, yıllık kira bedeli ise 10,000 Euro oluyor.
Malta yatırımınızı takiben doğrudan size ve yakın ailenize daimi oturma izni sağlıyor ve ülke içerisinde belli bir süre geçirmeyi zorunlu kılmıyor. Bu hususta 25 yaşına kadarki çocuklara dahi yatırımcı ebeveynleri üzerinden oturma izni sağlayarak en kapsamlı aile oturma iznini Malta sunuyor. Büyük ölçüde liberal bir ekonomiye sahip ülke sağlık ve eğitim hizmetlerini ücretsiz sunmasa da yine Avrupa standartlarında eğitim ve sağlık kurumlarına sahip.
Yunanistan
Yunanistan Golden Visa programına ulaşım bu yazıdaki diğer ülkelere kıyasla en teferruatsız ve en ucuz çağlı yol. Yunanistan’dan kendiniz ve birinci dereceden aileniz, yani eşiniz ve 21 yaşından küçük çocuklarınız, için oturma izni almak için en 250,000 Euro değerinde gayrimenkul yatırımı yapmanız yeterli. Neredeyse her yatırımcı bu yolla Golden Visa başvurusu yapmayı tercih etse de başka yollarla da oturma iznine başvurmak mümkün. Sermaye yatırımı ile başvurmak isterseniz, Yunanistan devletinden en 800,000 Euro değerinde bir tahvil senedi alabilirsiniz. Benzer şekilde özel gayrimenkul şirketlerinin tahvil ve hisse senetlerine en az 400,000 Euro değerinde yatırımlar ile de Golden Visa programına başvurabilirsiniz. Son olarak beş yıl korumak şartıyla bir mevduat hesabına 400,000 Euro yatırım yaparak da oturma izni hakkı kazanabilirsiniz.
Bahsi geçen meblağlarda yatırım yapmanızın ardından kısa sürede kendiniz ve aileniz için 5 yıllık bir oturma izni talebinde bulunabiliyorsunuz. Yunanistan Golden Visa programı daimi oturma izni imkânı sunmuyor ama yapmış olduğunuz yatırımı koruduğunuz sürece geçici oturma izninizi her 5 yılda bir yenileyebiliyorsunuz. Bu beş yıllık oturma izni çalışma izni ve sağlık eğitim gibi devlet hizmetlerine Yunanistan vatandaşları ile eşit haklarda ulaşım sağlıyor. Yine Portekiz ve İ貹Բⲹ’nın aksine Yunanistan ülke içinde zaman geçirmenizi talep etmiyor, yani oturma iznini fiziksel olarak kullanıp kullanmamak tamamen sizin tercihiniz. Fakat Avrupa’daki diğer Golden Visa programlarının aksine Yunanistan yaptığınız yatırım üzerinden vatandaşlık başvurusu yapma olanağı sağlamıyor.
Yunanistan Golden Visa alabilmenin yollarından biri olan gayrimenkul yatırımı için alt limit 1 Mayıs 2023 tarihinde etkin hale gelecek değişikliklerle birlikte 500.000 Euro’ya çıkacak. Atina Bölgesi, Selanik, Mikonos ve Santorini’de geçerli olacak yeni düzenlemeyle yatırımcılar söz konusu iktarın tamamını tek bir mülke yatırmakla yükümlü olacaklar.
Değişikliğin geçerli olacağı bölgeler:
- Atina Bölgesi
- Atina
- Filadelfia-Halkidona
- ٲڲԾ-İٳٴDz
- Ҳç
- Kesariani
- Vironas
- Zografu
- Iliupoli
- Glifada
- Paleo Faliro
- Alimos
- Ayos Dimitrios
- Elliniko-Argyroupoli
- Kallithea
- Moschato-Tavros
- Nea Smirni
- Vari-Voula-Vouliagmeni
- Kifse
- Marusi
- Aya Paraskevi
- Halandri
- Filothei-Psychiko
- Kandiye/Heraklion
- Lykovrysi-Pefki
- Metamorfosi
- Nea İyonya
- Papagu-Holargos
- Penteli
- Vrilisya
2. Selanik
3. Santorini
4. Mikonos
İ貹Բⲹ
İ貹Բⲹ’da yatırım yoluyla Golden Visa alarak oturma izni almanın üç farklı yolu var. En çok tercih edilen seçenek en az 500,000 Euro değerinde gayrimenkul yatırımı yapmak. Bahsi geçen meblağnın tamamının tek bir gayrimenkulün alımında kullanılması gerekmiyor. Dahası konuttan, ticari emlaka hatta araziye kadar farklı türden gayrimenkul yatırımlarınızın toplamının 500,000 Euro’yu aşması oturma iznine başvurabilmek için yeterli. Şayet sermaye yatırımı yoluyla Golden Visa almak isterseniz, İ貹Բⲹ devleti tahvillerine 2,000,000 Euro yatırabilir veya İspanyol şirketlerinden en az 1 milyon Euro değerinde hisse satın alarak da Golden Visa programına başvurma hakkı kazanabilirsiniz.
İ貹Բⲹ Golden Visa Programı ile ilgili önemli bir detay doğrudan daimi oturma izni hakkı tanımaması. İ貹Բⲹ Golden Visa programının sağladığı temel kolaylık normal şartlarda 5 ila 10 ay arası zaman alan oturma izni sürecini bir aydan kısa süreye kadar indirmesi ve aşamalı olarak daimi oturma iznine ve vatandaşlık talebine geçiş sunması.
Yapacağınız yatırımı takiben 2 yıllık bir geçici bir oturma iznine sahip olma hakkı kazanıyorsunuz. Bu oturma iznini başvurmadan önceki sene en az bir ayı İ貹Բⲹ’da geçirmiş olmanız şartıyla her iki senede bir yenileyebiliyorsunuz. Ayrıca bütün bu süre boyunca yaptığınız yatırımları elden çıkarmamanız gerekiyor fakat yatırımınızı İ貹Բⲹ içerisinde hareket ettirme özgürlüğünüz var. Mesela, en az 500,000 Euro değerinde bir gayrimenkule sahip olduğunuz gayrimenkullerinizi satıp yenilerini alabilirsiniz.
İ貹Բⲹ Golden Visa programı size, eşiniz ve 18 yaşından küçük çocuklarınıza İ貹Բⲹ’da oturma izni sağlasa da bu yazıdaki diğer ülkelerin Golden Visa programlarında farklı olarak ne çalışma izni ne de sağlık ve eğitim gibi devlet hizmetlerine ulaşım imkânı sağlamıyor. Yapacağınız yatırımın ötesinde İ貹Բⲹ Golden Visasına başvurabilmek için kendiniz ve sizinle beraber oturma hakkı kazanacak yakın aile fertlerinizin her biri için ayrıca başvuru ücreti ödemeniz ve kendinizin ve size bağlı yaşayacak herkesin İ貹Բⲹ’da yaşadığı sürece geçimlerini ve özel sağlık sigortalarını karşılayabilecek geliriniz olduğunu kanıtlamanız gerekiyor.
Golden Visa ile aldığınız geçici oturma izinleriyle 5 sene İ貹Բⲹ’da yaşadıktan sonra daimi oturma izni ile yaşamaya başvurabiliyorsunuz. Daimi oturma izni ile artık İ貹Բⲹ’da çalışabiliyor ve bir vatandaş gibi sağlık ve eğitim hizmetlerinden faydalanabiliyorsunuz. Dahası, daimi oturma izni aldıktan sonra mevcut yatırımlarınızı koruma zorunluluğunuz kalmıyor. Daimi oturma izni almanızdan 5 sene daha sonra, yani yatırım ile oturma izni başvurunuzdan toplam 10 sene sonra, İspanyol vatandaşlığına başvurabiliyorsunuz. Fakat İ貹Բⲹ, aslen kendi vatandaşı olmayanlara ikinci vatandaşlık hakkını çok özel koşullarda sağlıyor, yani İspanyol vatandaşı olmayı arzularsanız mevcut vatandaşlığınızdan feragat etmeniz gerekiyor. Yine de aşamalı olarak böyle bir seçenek mevcut.